Ben jij een (beginnend) muzikant met een blaasinstrument? Dan ben je vast bekend met de demper. Maar hoe weet je welke demper het beste past bij jouw muzikale ambities en wat is precies het effect van zo’n demper op het geluid? In deze blogpost leggen we alles duidelijk uit, zodat jij helemaal op de hoogte bent.

Wat is het nut van een demper?

Een demper, in het Engels ‘mute’en in het Italiaans ‘sordino’ genoemd, zorgt voor een nieuwe klankkleur voor jouw blaasinstrument. Dit werd al in 19de eeuw toegepast in de muziek. Destijds was het doel met name om een dromerige / melancholieke sfeer te creëren. In de partituur staat in notenschrift aangegeven wanneer zo’n demper ingezet dient te worden (con sordino = met demper). De demper is doorgaanskegelvormig en wordt in de beker van jouw blaasinstrument geplaatst.

Welke verschillende dempers bestaan er en hoe werken ze?

🔇  Straight mute: Deze demper komt het meest voor in de muziekwereld. Deze dempers hebben een conische vorm met een dop op het uiteinde. De demper wordt op zijn plek gehouden met drie verticale strepen kurk. Straight mutes worden gemaakt van verschillende materialen en elk type materiaal biedt een unieke klankkleur. Een aluminium demper klinkt bijvoorbeeld fel en helder, terwijl een kartonnen demper ‘dompig’ klinkt. Deze dempers zijn inzetbaar voor alle koperen blaasinstrumenten.

🔇  Cup mute: Cup mutes lijken op straight mutes, maar hebben een komvormig uiteinde waardoor het geluid gereflecteerd wordt tegen de beker voordat het naar voren geprojecteerd wordt. Dit creëert een gedempt en donker geluid. Deze dempers worden gemaakt uit metaal, plastic en fiber materiaal. Sommige cup mutes hebben een verstelbare cup die dichter of verder weg bewogen kan worden om de klankkleur nog verder te beïnvloeden. 

🔇  Oefendemper: Een oefendemper wordt normaal gebruikt, zodat je kunt oefenen of opwarmen zonder iemand te storen. Een oefendemper wordt in principe nooit ingezet bij een optreden. Deze demper lijkt op een straight mute, maar in plaats van 3 strepen kurk hebben oefendempers een ring van kurk en zijn ze gevuld met foam om het geluid nog verder te dempen. Yamaha heeft elektronische oefendempers ontworpen, desilent brass serie. 

🔇  Solotone: Dit type blaasinstrument-demper wordt ook wel ‘cleartone’ demper of ‘mega-mute’ genoemd en heeft de vorm van een lange straight mute. Deze demper was met name erg populair tussen 1930 en 1950, maar wordt tegenwoordig bijna niet meer gebruikt. Geluidsschermen aan de binnenkant van de solotone accentueren vooral de hoge frequenties. 

🔇  Wah-wah: De wah-wah demper, ook wel Harmon mute genoemd, is een holle en bolvormige demper die bestaat uit twee delen. De wah-wah sluit de beker helemaal af met een ring van kurk, zodat al het geluid door de demper moet. Aan de voorkant zit een bol met een staaf (steel of stem) erin. Deze steel kan in en uit de demper glijden of er volledig uitgehaald worden. Wah-wah dempers creëren een schel, oppervlakkig geluid dat veranderd kan worden door de steel of de kom te bewegen. Deze dempers worden meestal alleen gebruikt op de trompet of de trombone.

🔇  Plunger:De plunger, het woord zegt het al, is een ontstopper zonder houten steel. Sommige muzikanten maken gaten in het rubber om de klank te veranderen en uniek te maken. Plunger dempers worden vaak vlak voor de beker bewogen. Een ‘gesloten’ plunger klinkt ongeveer hetzelfde als een straight mute.

🔇  Bucket mute: Bucket mutes worden aan de rand van de beker vastgemaakt en bevatten katoen, foam of een vergelijkbaar materiaal. Deze demper verwijdert de hoge frequenties en creëert een zachte, gedempte toon. Moderne flexibele bucket mutes maken het overgaan tussen demper en geen demper snel.

🔇  Stopping: Dit is geen fysieke demper, maar bij stopping gebruikt de muzikant een hand als demper. Hoornisten gebruiken dit vooral. Het effect is een stiller en nasaal geluid. Deze techniek werd al in de 18e eeuw ontwikkeld en werd populair dankzij Anton Joseph Hampel.

Hoe werkt het  Yamaha Silent Brass systeem?

Yamaha is een bekend merk in de muziekwereld met vele accessoires voor blaasinstrumenten, maar heeft ook bijvoorbeeld piano’s en keyboards in hun assortiment. Dat is niet gek als je je bedenkt dat het Japanse merk al sinds 1887 actief is. Ook in het demper-segment heeft Yamaha innovatieve producten zoals hun ‘Silent Brass’-systeem die we al even benoemden als oefendemper. Silent Brass bestaat uit een kleine, lichte demper en een kastje met innovatieve technologie zodat je tijdens het spelen de mate van het dempen kunt aanpassen. Deze combinatie maakt het dat het onmogelijk is om te horen of je een demper op je instrument hebt zitten omdat het geluid zo natuurlijk is.